คณะธรรมยุติกนิกาย หรือที่เรียกกันสั้นๆ ว่า พระสงฆ์ธรรมยุต

ภาพทรงศีล พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔  (หรือสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระวชิรญาณเถระ)  การฟื้นฟูพระพุทธศาสนาครั้งสำคัญ  เนื่องมาจากการทรงผนวชของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ในสมัยของ สมเด็จพระสังฆราช (ด่อน) ครั้งนั้น  ได้ก่อให้เกิดการฟื้นฟูพระพุทธศาสนาและคณะสงฆ์ที่นับว่าสำคัญครั้งหนึ่ง  ในประวัติการณ์ของพระพุทธศาสนาในประเทศไทยในเวลาต่อมา  กล่าวคือ หลังจากที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จกลับมาประทับทรงศึกษาพระปริยัติธรรม ณ วัดมหาธาตุ  จนทรงรอบรู้ในภาษาบาลีและเชี่ยวชาญในพระไตรปิฎกแล้ว  ก็ทรงพิจารณาเห็นความบกพร่องในวัตรปฏิบัติของพระสงฆ์ในยุคนั้น  ดังพระบรมราชาธิบายในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวว่า "ผลแห่งการที่ทรงศึกษาและพิจารณาทั่วถึงละเอียดเข้า  ก็ให้เกิดความสลดพระราชหฤทัยไปว่าวัตรปฏิบัติแลอาจาริยสมัย  ซึ่งได้นำสั่งสอนกันสืบๆ มานี้ เคลื่อนคลาดห่างเหิน แลหยาบหย่อนไปเป็นอันมาก  ดูประหนึ่งว่าจะมีรากเง่าเค้ามูลอันเน่าผุไปเสียแล้ว" ด้วยเหตุผลดังกล่าวแล้ว จึงเป็นเหตุให้พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชดำริปรับปรุงแก้ไขวัตรปฏิบัติของพระสงฆ์ให้ถูกต้องตามพระธรรมวินัย ดังที่ได้ทรงศึกษาจากท่าน ผู้รู้และพิจารณาสอบสวนกับพระไตรปิฏก ที่ได้ทรงศึกษาจนเชี่ยวชาญแตกฉาน โดยพระองค์เองทรงประพฤตินำขึ้นก่อน แล้วภิกษุสามเณรอื่นๆ ที่นิยมเลื่อมใสก็ประพฤติตาม ในระยะแรกที่ทรงพระราชดำริปรับปรุงแก้ไขวัตรปฏิบัติของพระสงฆ์ดังกล่าวนั้น  ยังเสด็จประทับอยู่ ณ วัดมหาธาตุ จึงทรงรู้สึกไม่สะดวกพระราชหฤทัย  เพราะวัดพระมหาธาตุเป็นที่สถิตของสมเด็จพระสังฆราช  ทั้งทรงเป็นพระราชอุปัธยาจารย์ของพระองค์ด้วย  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงย้ายไปประทับ  ณ วัดสมอราย (วัดราชาธิวาส) อันเป็นวัดที่อยู่นอกกำแพงพระนคร  ทั้งนี้ก็คงเพราะความที่ทรงเคารพในสมเด็จพระสังฆราช  และเพื่อจะได้ไม่เป็นที่ขัดข้องพระทัยของสมเด็จพระสังฆราช เกี่ยวกับการปฏิบัติของพระองค์นั่นเอง เมื่อเสด็จไปประทับ ณ วัดสมอราย แล้ว ก็ทรงปรับปรุงแก้ไข วัตรปฏิบัติของพระสงฆ์ตามแนวแห่งพระราชดำริได้สะดวกนั้น  กระทั่งมีผู้ปฏิบัติตามเป็นจำนวนเพิ่มขึ้นตามลำดับจนกลายเป็นพระสงฆ์หมู่ใหญ่  ซึ่งได้รับการขนานนามในเวลาภายหลังต่อมาว่า  คณะธรรมยุติกนิกาย หรือที่เรียกกันสั้นๆ ว่า พระสงฆ์ธรรมยุต พระราชดำริในการปรับปรุงแก้ไขพระศาสนาของ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวนั้น มิได้จำกัดอยู่เฉพาะ  เรื่องวัตรปฏิบัติของพระสงฆ์เท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงการศึกษาพระปริยัติธรรม  และการเทศนาสั่งสอนพระพุทธศาสนาแก่พุทธบริษัทด้วย  จึงนับเป็นช่วงแห่งประวัติศาสตร์ที่สำคัญช่วงหนึ่งของพระพุทธศาสนาในประเทศไทย พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงทะนุบำรุงพระศาสนา จัดสมณทูตไทยไปลังกา สมเด็จพระสังฆราช (ด่อน) ทรงพระชนม์สืบมาถึงรัชกาลที่ ๓  และในปีสุดท้ายแห่งพระชนมชีพของ สมเด็จพระสังฆราช (ด่อน)  พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  ทรงพระราชดำริเห็นพร้อมกันกับพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งทรงผนวชอยู่และทรงครองวัดบวรนิเวศวิหาร อยู่ในขณะนั้นว่า  การพระศาสนาในลังกาจะเป็นอย่างไร  ไม่ได้ไปสืบสวนให้ทราบความช้านานหลายปีมาแล้ว  อีกประการหนึ่ง หนังสือพระไตรปิฏกที่ฉบับของไทยยังบกพร่อง  ควรจะสอบสวนกับฉบับลังกามีอยู่หลายคัมภีร์  ถ้าแต่งพระภิกษุสงฆ์ไทยเป็นสมณทูตไปลังกาอีกสักครั้งหนึ่ง เห็นจะเป็นการดี  ทรงพระราชดำริเห็นพร้อมกันเช่นนี้ จึงโปรดเกล้าฯ ให้พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเลือกสรรพระภิกษุที่จะส่งไปลังกา  และมีสมณลิขิตไปถึงสังฆนายกตามพระราชประสงค์  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเลือกได้พระภิกษุสงฆ์ธรรมยุติกา ๕ รูป  พร้อมด้วยพระภิกษุสามเณรชาวลังกาอีก ๕ รูป  ซึ่งเดินทางเข้ามากรุงเทพฯ เมื่อ ๒ ปีก่อน  และเดินทางกลับบ้านเมืองของตนในคราวนี้ด้วยได้ออกเดินทางจากกรุงเทพฯ  โดยเรือหลวง ชื่อจินดาดวงแก้ว เมื่อวันอาทิตย์ เดือน ๒ ขึ้น ๑ ค่ำ ปีขาล  ตรงกับวันที่ ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๓๘๕ สมณทูตชุดนี้เดินทางกลับถึงกรุงเทพฯ  ในเดือน ๖ ปีเถาะ พ.ศ. ๒๓๘๖ พร้อมทั้งได้ยืมคัมภีร์พระไตรปิฎกมาด้วย ๔๐ คัมภีร์ ตามเรื่องราวที่ปรากฏแสดงว่า  การสมณทูตไทยไปลังกาครั้งนี้ยังประโยชน์แก่ พระพุทธศาสนาในประเทศไทยเป็นอย่างมาก  เพราะทำให้คณะสงฆ์ไทยมีโอกาสได้คัมภีร์พระไตรปิฎกจากลังกา มาสอบสวนกับพระไตรปิฏกของไทยในส่วนที่บกพร่องสงสัย  ให้สมบูรณ์ครบถ้วนยิ่งขึ้น เป็นเหตุให้พุทธศาสนิกชนชาวไทย  ได้คัมภีร์พระไตรปิฎกที่เป็นหลักฐานสำคัญ ของพระพุทธศาสนาครบถ้วนสมบูรณ์สืบมาดังที่ปรากฏอยู่ในปัจจุบัน ชำระความพระสงฆ์ครั้งใหญ่ ในตอนปลายสมัยของ สมเด็จพระสังฆราช (ด่อน) นี้  ได้มีการชำระความพระสงฆ์ที่ประพฤติอนาจารครั้งใหญ่  ดังมีรายละเอียดบันทึกไว้ในพระราชพงศาวดาร ดังนี้  "เมื่อ ณ เดือน ๑ เดือน ๒ เดือน ๓ เกิด  ชำระความพระสงฆ์ที่ประพฤติอนาจารมิควร  ได้ตัวชำระสึกเสียก็มาก ประมาณ ๕๐๐ เศษ ที่หนีไปก็มาก  พระราชาคณะเป็นปาราชิกก็หลายรูป"  นับเป็นการชำระสะสางอลัชชีในคณะสงฆ์ครั้งใหญ่ที่สุด เท่าที่ปรากฏในประวัติการณ์ของคณะสงฆ์ ในยุคกรุงรัตนโกสินทร์  ทั้งเป็นสิ่งแสดงให้เห็นถึงความเสื่อมโทรมของคณะสงฆ์ในยุคนั้น ในขณะเดียวกันก็เป็นสิ่งสะท้อนให้เห็นถึง  ความเอาพระทัยในการคณะสงฆ์ของ สมเด็จพระเจ้าแผ่นดินอย่างจริงจัง  ที่ทรงอุตสาหะชำระสะสางการพระศาสนา และการคณะสงฆ์ให้บริสุทธิบริบูรณ์อย่างเต็มพระกำลังสติปัญญาอยู่เสมอ พระอวสานกาล  สมเด็จพระอริยวงษญาณ สมเด็จพระสังฆราช (ด่อน)  ทรงดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราช เป็นเวลานานถึง ๑๙ ปี ๖ เดือน  ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๓๖๕ ก็สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ ๒๓ กันยายน พุทธศักราช ๒๓๘๕  ตรงกับวันศุกร์ แรม ๔ ค่ำ เดือน ๑๐ ปีขาล ในรัชกาลที่ ๓  มีพระชนม์มายุได้ ๘๑ พรรษา พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  โปรดเกล้าฯ ให้ทำเมรุผ้าขาวแล้วพระราชทานเพลิงพระศพ เมื่อวันเสาร์ ขึ้น ๑๓ ค่ำ เดือน ๔ ตรงกับวันที่ ๑๑ มีนาคม พ.ศ. ๒๓๘๖  (มีต่อ ๓) ..................................................... ผู้ใดประพฤติธรรม ผู้นั้นชื่อว่าบูชาตถาคตอย่างยิ่ง

เมื่อ: 13 ม.ค. 2013, 20:33

webmaster Moderators-1 ลงทะเบียนเมื่อ: 04 มิ.ย. 2004, 01:20 โพสต์: 1693 { GIVEN }: { THANKS }  { RECEIVED }: { THANKS }

ศาลาการเปรียญ วัดราชาธิวาส สร้างด้วยไม้สักทองทั้งหลัง  ประวัติและความสำคัญของวัดราชาธิวาส  วัดราชาธิวาส หรือ วัดราชาธิวาส ราชวรวิหาร เป็นพระอารามหลวงชั้นโท ชนิดราชวรวิหาร เป็นวัดที่สร้างมานานแล้ว สันนิษฐานว่าสร้างสมัยกรุงละโว้  เดิมชื่อว่า วัดสมอราย รัชกาลที่ ๕ ทรงพระราชวิจารณ์ว่า  คำว่า "สมอ" นี้ มาจากภาษาเขมร ว่า "ถมอ"  ที่แปลว่า "หินถมอราย" ซึ่งหมายถึง "หินเรียงราย"  เมื่อรัชกาลที่ ๕ ขึ้นครองราชย์ ทรงปรารภว่า  วัดสมอรายเป็นที่ประทับระหว่างทรงผนวช  ของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ ๒) และของกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์  จึงพระราชทานนามเสียใหม่ว่า วัดราชาธิวาสวิหาร ในจุลศักราช ๑๒๑๓  แต่ในนามเอกสารต่างๆ เรียกวัดนี้ว่า วัดราชาธิวาส  ตลอดรัชกาลที่ ๔ และ ๕ จนถึงรัชกาลปัจจุบัน  ต่อมาเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงอุปสมบท  แล้วเสด็จมาประทับที่วัดนี้ กรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์  เมื่อทรงดำรงพระยศเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนเสนานุรักษ์  ทรงผนวชแล้วก็เสด็จมาประทับด้วยพระองค์เอง  ซึ่งต่อมาภายหลังดำรงพระยศเป็นสมเด็จพระนารายณ์รามาธิบดี  พระเจ้ากรุงกัมพูชา ทรงผนวชเป็นพระภิกษุ และเมื่อ พ.ศ. ๒๓๖๓ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้ามงกุฎสมมติเทววงศ์ ทรงผนวชเป็นพระภิกษุ หลังจากประทับอยู่ ณ วัดมหาธาตุ  ทรงปฎิบัติอุปัชฌายวัตรตามพระวินัยแล้วก็เสด็จมาจำพรรษาที่วัดสมอราย จนถึงสิ้นราชกาลที่ ๒ และยังประทับที่วัดนี้จนตลอดพรรษา  แล้วเสด็จประทับวัดมหาธาตุบ้าง วัดสมอรายบ้าง  จนถึง พ.ศ. ๒๓๗๒ จึงประทับที่วัดสมอรายเป็นการถาวร โดยกรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพ  ทรงทราบแล้วจึงรับสั่งให้ปลูกพระตำหนักถวาย พระอุโบสถวัดราชาธิวาส  ออกแบบโดยสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์  ในรัชกาลที่ ๓ ขณะนั้นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประทับอยู่ที่วัดนี้ด้วย  ได้มีการปฏิสังขรณ์ทั้งพระอาราม เมื่อรัชกาลที่ ๔ ขึ้นครองราชย์ก็มีการปฏิสังขรณ์ต่อ  ครั้นต้นรัชกาลที่ ๕ ก็มีการปฏิสังขรณ์อีกใน ร.ศ. ๑๒๓  โปรดเกล้าๆ ให้รื้อและสร้างเสนาสนะขึ้นใหม่หลายสิ่ง คือ  พระอุโบสถ ศาลาการเปรียญ พระตำหนักพระจอมเกล้า หอสวดมนต์  ศาลาคู่หน้าพระอุโบสถ ปัจจุบันรื้อแล้ว  หมู่กุฏิจัดเป็น ๓ คณะ เขื่อนก่อด้วยอิฐ พระเจดีย์ดัดแปลงจากของ รั้วเสาหิน  เรียกว่าเสาอินทขีล ภูเขา และสระน้ำซึ่งถมระหว่าง พ.ศ. ๒๔๖๒-๒๔๖๘  หลังจากนั้นก็มีการปฏิสังขรณ์เรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=22&t=44308